Sizce nedir onur? Gururdan farkı var mıdır? Varsa nedir? Ne olunca insanın onuru kırılır? Onuru kırılmanın psikolojik sağlığa etkisi nedir?

Ufff… Ne çok soru sordum değil mi?

Buyurunuz cevaplara birlikte bakalım.

Onur ve gururdan farkı

Onurun kelime karşılığı sözlükte şöyle geçiyor: ‘Kişinin kendi varlığına, kendi kişiliğine karşı beslediği saygı, şeref, insanı insan yapan iç değer.’

Gurur kelimesinde ise durum biraz karışık. ‘Kendini beğenme, büyüklenme, kibir’, demek.

Sanki hak edilmiş bir başarı sonrasında gurur duyup kendinizi beğendiğinizde pozitif de dozu abartıp, kurumlanıp büyüklenerek övüne övüne gezdiğinizde negatif bir anlama bürünüyor gurur.

Hayattaki her şey gibi gururda da bir denge gerekiyor demek ki.

Psikolojik Sağlıklılık ve Onur

Psikososyal gelişimini devam ettirirken bireysel olarak kendini gerçekleştirebilen, olgunlaşırken yaşamın tüm alanlarına ait işlevlerini yerine getiren ve kendini bilme ile estetik değerlerde de ilerleyen birey, psikolojik açıdan sağlıklıdır.

Psikolojik sağlıklılığın sürdürülebilmesi yani ‘iyi oluş’ halinin süreğen olması için ise bireyin sevme ve üretme kapasitesi çok önemlidir. Kişiler arası beceriler, estetiğe ve güzelliğe duyarlılık, sorunların çözümünde sabırla, suçlayıcılıktan uzak bir dayanıklılık göstermek de büyük önem taşımaktadır. Bunların yanı sıra özgünlüğe ulaşabilecek noktadaki açık görüşle, inançla yaşamın anlamına ulaşmış bireyler kendileriyle gurur duyar. Elbette bu gurur duyuş narsisist bir tutumla yapıp etmeleri anlatmaktan uzak bir tutumdur. Siz hiç olgun bir bencil/ narsisist gördünüz mü? Olmaz ki? Ya olgun değildir ya da bencil/ narsisist.

Psikolojik açıdan sağlıklı birey kendisinin ve değerlerinin farkında olduğu gibi kişisel alanına ve değerlerine yönelik her türlü açık ya da kapalı saldırıya karşı da tetiktedir. Kendini korur. Olgunlaşarak içselleştirdiği değerler söz konusu olduğunda çocuğunu korur gibi mücadele eder. Çünkü bilir ki, değerlerini koruyamadığında bütünlüğünü koruyamaz. Bütünlüğü bozulduğunda kendilik değeri zarar görür. Kendilik değeri zarar gördüğünde ise psikolojik sağlığı bozulur. Psikolojik sağlığı bozulduğunda bedeni hasar alır. Bunun sonucunda da hem bedensel hem de mental ve sosyal işlevlerini yerine getiremez. Lafın özü hastalanır. İşte bu nedenledir ki onur ve onurunu koruma ile psikolojik sağlıklılık/ sağlamlık arasında direkt bir ilişki vardır. Ve elbette ‘gelişmiş ve psikolojik açıdan sağlıklı birey’ sadece kendi onuru için değil, bütüncül bir yaklaşımla insanlık onuru, doğa ve tüm canlılar için geliştirdiği farkındalıkla hareket eder.

Sevdiğim bir şiir vardır. Kuzey Kıbrıs Türk şairlerinden, Neşe Yaşın’ın şiirinin özellikle şu bölümlerine bayılırım.

Onuru Korumak İçin

Dişi bir kaplan olacağım

onuru korumak için

duru bir göldür diye

                   yüreğimdeki sevda

dişi bir kaplan olacağım.

Dişi bir kaplan olacağım

Çocuklarım için, insanlarım için

fidanları kırmasınlar diye

sevgim pazara çıkmasın diye

ve tanklar girmesin diye papatya tarlalarına.

….

Kemancıların kolları dans ederken

sessizce ağlarken piyanodaki adam

orkestralarda

                   çalınırken dünyanın en güzel parçaları

bir kuş uçarken

ilk kez gülümserken bir bebek

Beşparmak dağları yemyeşilken

Ve sevgilim kahkahalarla gülerken

….

Dişi bir kaplan olacağım.

Onurlu bir yaşam sürerken diğer canlılara da saygı göstererek, çocuk, kadın, erkek kimsenin onurunu kırmadan yaşayabilme arzu, çaba ve inancıyla dolu insan sayısının artması dileğiyle…